Note 13 Langsiktig lånegjeld, avdrag og renter på lån
13.1 Tilgang og bruk av lånemidlar
| 2019 | 2018 | 2017 | 2016 | |
|---|---|---|---|---|
| Danske Bank - sertifikatlån | ||||
| Den Norske Bank - sertifikatlån | 242 000 | |||
| Sparebank 1 - sertifikatlån | 250 000 | |||
| KBN Kommunalbanken | 660 000 | 462 085 | 401 100 | |
| KLP Kommunekreditt AS - serielån | -147 085 | 109 400 | 578 000 | |
| Fræna kommune - vegforskotering | -10 703 | 0 | ||
| Herøy kommune - vegforskotering | -18 800 | 18 800 | ||
| Sula kommune | 21 700 | |||
| Aure kommune | 16 570 | |||
| Sum Tilgang | 902 000 | 552 067 | 532 200 | 596 800 |
| Inntektsført i investeringsrekneskapen | 933 003 | 539 028 | 469 631 | 635 012 |
| Tilbakebetalte vegforskoteringar (refinansiert) | ||||
| Sum Bruk | 933 003 | 539 028 | 469 631 | 635 012 |
| Endring ubrukte lån | -31 003 | 13 039 | 62 569 | -38 212 |
I 2019 er det tatt opp tre nye lån i Kommunalbanken og eit sertifikatlån i Den Norske Bank. I tillegg er det refinansiert eit lån i Kommunalbanken. Lån som ikkje er brukt er ført på memoriakonto med saldo 69,1 mill. kroner per 31.12.2019, ei nedgang på 31 mill frå 2018.
13.2 Endring i lånegjeld
| 2019 | 2018 | 2017 | 2016 | |
|---|---|---|---|---|
| Lånegjeld 01.01 | 5 071 962 | 4 731 759 | 4 395 746 | 3 981 258 |
| Nye lån ekskl. forskoteringar | 902 000 | 565 000 | 510 500 | 578 000 |
| Nye forskoteringar | 0 | 16 570 | 21 700 | 18 800 |
| Tilbakebetalte forskoteringar (refinans.) | 0 | -29 503 | ||
| Tilbakebetalte forskoteringar avdrag drift) | -23 050 | -21 390 | -21 150 | -20 900 |
| Betalte avdrag på innlån (driftsrekneskapen) | -189 574 | -190 474 | -175 037 | -161 412 |
| Lånegjeld 31.12 | 5 761 339 | 5 071 962 | 4 731 759 | 4 395 746 |
| Årets rentekostnad | 111 381 | 97 266 | 93 480 | 92 151 |
| Endring 2018-2019 | Endring 2017-2018 | |||
| Endring i lånegjeld | 689 377 | 14,6 % | 340 203 | 7,7 % |
| Betalte avdrag på lån (eks. forskoteringar) | -900 | -0,5 % | 15 437 | 8,8 % |
| Årets rentekostnad | 14 115 | 14,5 % | 3 786 | 4,1 % |
Per 31.12.19 var lånegjelda 5 761,3 mill. kroner, det er ein auke på 689,4 mill. kroner frå året før. I perioden 01.01.16 - 31.12.19 auka lånegjelda med 1 365,6 mill. kroner, ei auke på 31,1%. Betalte avdrag på gjeld utanom forskoteringar gjekk ned frå 190,5 mill. kroner i 2018 til 189,6 mill. kroner i 2019. Tilbakebetaling av forskoteringar til Imarfinans AS og Atlanterhavstunnelen AS er ført som avdrag. Påløpte netto renter på lånegjeld var i 2018 111,4 mill. kroner, det er ei vekst på 14,5% frå året før.
13.3 Lånegjeld fordelt på kreditorar
| 2019 | Andel | 2018 | Andel | |
|---|---|---|---|---|
| Kommunalbanken AS | 2 772 825 | 48,1 % | 2 091 004 | 41,2 % |
| Kommunal Landspensjonskasse | 1 228 987 | 21,3 % | 1 396 939 | 27,5 % |
| KLP Kommunekreditt AS | 448 597 | 7,8 % | 476 439 | 9,4 % |
| Sum Bank/kredittinstitusjonar | 4 450 409 | 77,2 % | 3 964 382 | 78,2 % |
| Sparebank 1 SMN | 510 000 | 8,9 % | 685 000 | 13,5 % |
| Den Norske Bank | 688 500 | 12,0 % | 287 100 | 5,7 % |
| Sum Sertifikatlån | 1 198 500 | 20,8 % | 972 100 | 19,2 % |
| Sum Vegforskoteringar, sjå note 13.6 | 112 430 | 2,0 % | 135 480 | 2,7 % |
| Sum Lånegjeld per 31.12. | 5 761 339 | 100,0 % | 5 071 962 | 100,0 % |
Sertifikatlån forfell i løpet av året men skal reknast som langsiktig gjeld. I 2020 må fylkeskommunen ut i lånemarknaden å refinansiere ca 1,2 mrd. kroner. I tillegg er det budsjettert med 1,7 mrd. kroner i nye lån, slik at fylkeskommunen må ut i lånemarknaden med i alt 2,9 mrd. kroner.
13.4 Renter
| Rentebinding | 2019 | Andel | 2018 | Andel |
|---|---|---|---|---|
| Rentefrie lån (forskoteringar) | 112 430 | 2,0 % | 135 480 | 2,7 % |
| Mindre enn 1 år | 3 548 473 | 61,6 % | 3 283 935 | 64,7 % |
| 2 - 3 år | 466 832 | 8,1 % | 325 600 | 6,4 % |
| 4 - 5 år | 102 107 | 1,8 % | 317 176 | 6,3 % |
| 6 - 8 år | 924 223 | 16,0 % | 512 305 | 10,1 % |
| Over 8 år | 607 273 | 10,5 % | 497 466 | 9,8 % |
| 5 761 339 | 100,0 % | 5 071 962 | 100,0 % |
Det blir ikkje betalt renter på vegforskoteringar. Gjennomsnittleg vekta rentesats per 31.12.19 er 2,38% mot 2,12% året før. Gjennomsnittleg vekta renteløpetid per 31.12.19 er 2,56 år mot 2,3 året før. Per 31.12.19 var det ikkje inngått rentebytteavtaler.
| Rentekompensasjon | Ber.grl. 01.01.2019 | Ber.grl. 31.12.2019 | Årets rentekomp. |
|---|---|---|---|
| Investeringar i skolebygg | 230 687 | 205 367 | 2 631 |
| Investeringar i fylkesvegar | 1 110 700 | 1 067 000 | 16 636 |
Staten kompenserer ein del av renteutgiftene knytt til nybygg og utbetring av skolebygg og investeringar i fylkesvegar. Tilskotta er basert på låneramme og rentesats fastsett av staten.
13.5 Minste lovlege avdrag
Kommunelova har krav om kor mykje avdrag på langsiktig gjeld som minst skal betalast i året. Reglane bygger på eit prinsipp om at det skal vere samanheng mellom levetida på eigedelar av varig verdi og gjennomsnittleg avdragstid på lånegjelda. I dag kan både vektingsmodellen (regnearkmodellen) og ein enklare metode nyttast. I NOU 2016:4 Ny kommunelov er det foreslått at vektingsmodellen ikkje lenger kan nyttast.
| 2019 | 2018 | 2017 | 2016 | |
|---|---|---|---|---|
| Varige driftsmidlar per 1.1 | 8 119 800 | 7 493 890 | 7 072 501 | 6 436 107 |
| Lånegjeld (LG) 1.1. | 5 071 962 | 4 731 759 | 4 395 746 | 3 981 258 |
| LG i % av varige driftsmidlar | 62,5 % | 63,1 % | 62,2 % | 61,9 % |
| Avskrivingar i året | 304 426 | 278 866 | 255 752 | 232 277 |
| Betalt avdrag i året | 212 624 | 211 864 | 196 186 | 182 312 |
| av dette tilbakebetalte forskoteringar | 23 050 | 21 390 | 21 150 | 20 900 |
| Vekta restlevetid, ("forenkla metode") | 27 | 27 | 28 | 28 |
| Minste avdrag | 190 157 | 176 080 | 158 957 | 143 682 |
13.6 Forskoteringer fylkesvegar
| Forskottert av | FT-vedtak | Vedtatt forskot. | Gjeld per 31.12.2019 | Rest forskot. | Planlagt tilbakebet. |
|---|---|---|---|---|---|
| Imarfinans AS, vegreform 2010 | 52 390 | 2022 | |||
| Atlanterhavstunnelen AS, vegreform 2010 | 21 770 | 2024 | |||
| Ørskog kommune, Fv 650 Amdam-Giskemo | T-17/13 | 21 000 | 21 000 | 2023 | |
| Sula kommune, Fv 61 Furneskrysset | T-14/16 | 21 700 | 21 700 | 2023 | |
| Haram kommune, Fv 659 Miljøgate Brattvåg | T-19/16 | 5 500 | 5 500 | ||
| Aure kommune, Fv 680, Kjørsvikbugen | T-49/17 | 15 000 | 16 570 | -1 570 | 2022 |
| 63 200 | 112 430 | 26 500 |
Ifølge retningslinjer for forskotering av fylkesvegar vedtatt av fylkestinget i sak T-32/10, skal forskoteringar refunderast utan kompensasjon for prisstigning og renter.