Note 13 Langsiktig lånegjeld, avdrag og renter på lån
13.1 Tilgang og bruk av lånemidlar
| 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|
| Danske Bank - sertifikatlån | 300 000 | |||
| Den Norske Bank - sertifikatlån | 319 100 | |||
| Sparebank 1 - sertifikatlån | 250 000 | |||
| KBN Kommunalbanken | 462 085 | 401 100 | ||
| KLP Kommunekreditt AS - serielån | -147 085 | 109 400 | 578 000 | 0 |
| Fræna kommune - vegforskotering | -10 703 | 0 | 0 | |
| Herøy kommune - vegforskotering | -18 800 | 18 800 | ||
| Sula kommune | 21 700 | |||
| Aure kommune | 16 570 | |||
| Sum Tilgang | 552 067 | 532 200 | 596 800 | 619 100 |
| Inntektsført i investeringsrekneskapen | 539 028 | 469 631 | 635 012 | 593 178 |
| Tilbakebetalte vegforskoteringar (refinansiert) | 20 670 | |||
| Sum Bruk | 539 028 | 469 631 | 635 012 | 613 848 |
| Endring brukte lån | 13 039 | 62 569 | -38 212 | 5 252 |
I 2018 er det tatt opp to nye lån i Kommunalbanken i tillegg til eit opptrekk på eit eksisterande lån, samt et nytt sertifikatlån i Sparebank 1. Eit av låna er ei refinansiering av eit lån i KLP Kommunekreditt AS. To vegforskoteringar til henholdsvis Fræna og Herøy kommunar er tilbakebetalt i 2018, men begge er tilbakebetalt med ei refinansiering i andre lån, og er derfor ikkje behandla som tilbakebetalte vegforskoteringar. I tillegg har Aure kommune forskottert vegprosjekt med 16,6 mill. kroner. Lån som ikkje er brukt er ført på memoriakonto med saldo 100,4 mill. kroner per 31.12.2018, ei auke på 13 mill frå 2017.
13.2 Endring i lånegjeld
| 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|
| Lånegjeld 01.01 | 4 731 759 | 4 395 746 | 3 981 258 | 3 528 580 |
| Nye lån ekskl. forskoteringar | 565 000 | 510 500 | 578 000 | 619 100 |
| Nye forskoteringar | 16 570 | 21 700 | 18 800 | 0 |
| Tilbakebetalte forskoteringar (refinans.) | -29 503 | -20 670 | ||
| Tilbakebetalte forskoteringar avdrag drift) | -21 390 | -21 150 | -20 900 | -5 000 |
| Betalte avdrag på innlån (driftsrekneskapen) | -190 474 | -175 037 | -161 412 | -140 752 |
| Lånegjeld 31.12 | 5 071 962 | 4 731 759 | 4 395 746 | 3 981 258 |
| Årets rentekostnad | 97 266 | 93 480 | 92 151 | 90 674 |
| Endring 2017-2018 | Endring 2017-2018 i % | Endring 2015-2018 | Endring 2015-2018 i % | |
| Endring i lånegjeld | 340 203 | 7,2 % | 1 543 382 | 43,7 % |
| Betalte avdrag på lån (eks. forskoteringar) | 15 437 | 8,8 % | 49 722 | 35,3 % |
| Årets rentekostnad | 3 786 | 4,1 % | 6 592 | 7,3 % |
Per 31.12.18 var lånegjelda 5 071,9 mill. kroner, det er ein auke på 340,2 mill. kroner frå året før. I perioden 01.01.15 - 31.12.18 auka lånegjelda med 1 543,4 mill. kroner, ein auke på 43,7%. Betalte avdrag på gjeld utanom forskoteringar auka frå 175,0 mill. kroner i 2017 til 190,5 mill. kroner i 2018. Tilbakebetaling av forskoteringar til Imarfinans AS og Atlanterhavstunnelen AS er ført som avdrag. Påløpte netto renter på lånegjeld var i 2018 97,3 mill. kroner, det er ei vekst på 4,1% frå året før.
13.3 Lånegjeld fordelt på kreditorar
| 2018 | Andel | 2017 | Andel | |
|---|---|---|---|---|
| Kommunalbanken AS | 2 091 004 | 41,2 % | 1 700 183 | 35,9 % |
| Kommunal Landspensjonskasse | 1 396 939 | 27,5 % | 1 663 990 | 35,2 % |
| KLP Kommunekreditt AS | 476 439 | 9,4 % | 448 684 | 9,5 % |
| Sum Bank/kredittinstitusjonar | 3 964 382 | 78,2 % | 3 812 856 | 80,6 % |
| Sparebank 1 SMN | 685 000 | |||
| Den Norske Bank | 287 100 | 577 700 | ||
| Danske Bank | 171 400 | |||
| Sum Sertifikatlån | 972 100 | 19,2 % | 749 100 | 15,8 % |
| Sum Vegforskoteringar, sjå note 13.6 | 135 480 | 2,7 % | 169 803 | 3,6 % |
| Sum Lånegjeld per 31.12. | 5 071 962 | 100,0 % | 4 731 759 | 100,0 % |
Sertifikatlån forfell i løpet av året men skal reknast som langsiktig gjeld. I 2019 må fylkeskommunen ut i lånemarknaden å refinansiere ca 972 mill. kroner. I tillegg er det budsjettert med 901 mill. kroner i nye lån, slik at fylkeskommunen må ut i lånemarknaden med i alt 1 873 mill. kroner.
13.4 Renter
| Rentebinding | 2018 | Andel | 2017 | Andel |
|---|---|---|---|---|
| Rentefrie lån (forskoteringar) | 135 480 | 2,7 % | 169 803 | 3,6 % |
| Mindre enn 1 år | 3 283 935 | 64,7 % | 3 056 987 | 64,6 % |
| 2 - 3 år | 325 600 | 6,4 % | 364 783 | 7,7 % |
| 4 - 5 år | 317 176 | 6,3 % | 512 053 | 10,8 % |
| 6 - 8 år | 512 305 | 10,1 % | 109 400 | 2,3 % |
| Over 8 år | 497 466 | 9,8 % | 518 733 | 11,0 % |
| 5 071 962 | 100,0 % | 4 731 759 | 100,0 % |
Det blir ikkje betalt renter på vegforskoteringar. Gjennomsnittleg vekta rentesats per 31.12.18 er 2,12% mot 2,06% året før. Gjennomsnittleg vekta renteløpetid per 31.12.18 er 2,3 år mot 2,1 året før. Per 31.12.18 var det ikkje inngått rentebytteavtaler.
| Rentekompensasjon | Ber.grl. 01.01.2018 | Ber.grl. 31.12.2018 | Årets rentekomp. |
|---|---|---|---|
| Investeringar i skolebygg | 256 007 | 230 687 | 2 619 |
| Investeringar i fylkesvegar | 1 145 700 | 1 110 700 | 17 160 |
Staten kompenserer ein del av renteutgiftene knytt til nybygg og utbetring av skolebygg og investeringar i fylkesvegar. Tilskotta er basert på låneramme og rentesats fastsett av staten.
13.5 Minste lovlege avdrag
Kommunelova har krav om kor mykje avdrag på langsiktig gjeld som minst skal betalast i året. Reglane bygger på eit prinsipp om at det skal vere samanheng mellom levetida på eigedelar av varig verdi og gjennomsnittleg avdragstid på lånegjelda. I dag kan både vektingsmodellen (regnearkmodellen) og ein enklare metode nyttast. I NOU 2016:4 Ny kommunelov er det foreslått at vektingsmodellen ikkje lenger kan nyttast.
| 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|
| Varige driftsmidlar per 1.1 | 7 493 890 | 7 072 501 | 6 436 107 | 5 721 412 |
| Lånegjeld (LG) 1.1. | 4 731 759 | 4 395 746 | 3 981 258 | 3 528 580 |
| LG i % av varige driftsmidlar | 63,1 % | 62,2 % | 61,9 % | 61,7 % |
| Avskrivingar i året | 278 866 | 255 752 | 232 277 | 211 329 |
| Betalt avdrag i året | 211 864 | 196 186 | 182 312 | 145 752 |
| av dette tilbakebetalte forskoteringar | 21 390 | 21 150 | 20 900 | |
| Vekta restlevetid, ("forenkla metode") | 27 | 28 | 28 | 27 |
| Minste avdrag | 176 080 | 158 957 | 143 682 | 130 333 |
13.6 Forskoteringer fylkesvegar
| Forskottert av | FT-vedtak | Vedtatt forskot. | Gjeld per 31.12.2018 | Rest forskot. | Planlagt tilbakebet. |
|---|---|---|---|---|---|
| Imarfinans AS, vegreform 2010 | 71 490 | 2022 | |||
| Atlanterhavstunnelen AS, vegreform 2010 | 25 720 | 2024 | |||
| Ørskog kommune, Fv 650 Amdam-Giskemo | T-17/13 | 21 000 | 21 000 | 2023 | |
| Sula kommune, Fv 61 Furneskrysset | T-14/16 | 21 700 | 21 700 | 2023 | |
| Haram kommune, Fv 659 Miljøgate Brattvåg | T-19/16 | 5 500 | 5 500 | ||
| Aure kommune, Fv 680, Kjørsvikbugen | T-49/17 | 15 000 | 16 570 | -1 570 | 2022 |
| 63 200 | 135 480 | 26 500 |
Ifølge retningslinjer for forskotering av fylkesvegar vedtatt av fylkestinget i sak T-32/10, skal forskoteringar refunderast utan kompensasjon for prisstigning og renter.